Poem179

Poem179

بـه پاليز چون برکـشد سرو شاخ

سر شاخ سـبزش برآيد ز کاخ

بـه بالاي او شاد باشد درخـت

چو بيندش بينادل و نيک‌بـخـت

سزد گر گـماني برد بر سـه چيز

کزين سه گذشتي چه چيزست نيز

هـنر با نژادست و با گوهر اسـت

سه چيزست و هر سه به‌بنداندرست

هـنر کي بود تا نـباشد گـهر

نژاده بـسي ديده‌اي بي‌هـنر

گـهر آنـک از فر يزدان بود

نيازد بـه بد دست و بد نـشـنود

نژاد آنـک باشد ز تـخـم پدر

سزد کايد از تـخـم پاکيزه بر

هـنر گر بياموزي از هر کـسي

بـکوشي و پيچي ز رنجش بـسي

ازين هر سـه گوهر بود مايه‌دار

کـه زيبا بود خـلـعـت کردگار

چو هر سـه بيابي خرد بايدت

شـناسـنده نيک و بد بايدت

چو اين چار با يک تـن آيد بـهـم

براسايد از آز وز رنـج و غـم

مگر مرگ کز مرگ خود چاره نيست

وزين بدتر از بخت پـتياره نيسـت

جـهانـجوي از اين چار بد بي‌نياز

همـش بخـت سازنده بود از فراز

سـخـن راند گويا بدين داسـتان

دگر گويد از گـفـتـه باسـتان

کـنون بازگردم باغاز کار

کـه چون بود کردار آن شـهريار

چو تاج بزرگي بـسر برنـهاد

ازو شاد شد تاج و او نيز شاد

بـه هر جاي ويراني آباد کرد

دل غـمـگـنان از غـم آزاد کرد

از ابر بـهاران بـباريد نـم

ز روي زمين زنـگ بزدود غـم

جـهان گشـت پر سبزه و رود آب

سر غمـگـنان اندر آمد بـه خواب

زمين چون بهشتي شد آراسـتـه

ز داد و ز بخشش پر از خواسـتـه

چو جـم و فريدون بياراسـت گاه

ز داد و ز بخـشـش نياسود شاه

جـهان شد پر از خوبي و ايمـني

ز بد بسته شد دسـت اهريمـني

فرسـتادگان آمد از هر سوي

ز هر نامداري و هر پـهـلوي

پـس آگاهي آمد سوي نيمروز

بـنزد سـپـهدار گيتي‌فروز

کـه خـسرو ز توران به ايران رسيد

نشـسـت از بر تخت کو را سزيد

بياراسـت رستـم بـه ديدار شاه

بـبيند کـه تا هسـت زيباي گاه

ابا زال, سام نريمان بـهـم

بزرگان کابـل همـه بيش و کـم

سپاهي که شد دشت چون آبنوس

بدريد هر گوش ز اواي کوس

سوي شـهر ايران گرفـتـند راه

زواره فرامرز و پيل و سـپاه

بـه پيش اندرون زال با انجـمـن

درفـش بنـفـش از پـس پيلتن

پـس آگاهي آمد بر شـهريار

کـه آمد ز ره پـهـلوان سوار

زواره فرامرز و دسـتان سام

بزرگان کـه هستـند با جاه و نام

دل شاه شد زان سـخـن شادمان

سراينده را گـفـت کاباد مان

کـه اويسـت پروردگار پدر

وزويسـت پيدا بـه گيتي هـنر

بـفرمود تا گيو و گودرز و طوس

برفـتـند با ناي رويين و کوس

تـبيره برآمد ز درگاه شاه

هـمـه برنـهادند گردان کـلاه

يکي لـشـکر از جاي برخاستـند

پذيره شدن را بياراسـتـند

ز پهـلو بـه پـهـلو پذيره شدند

هـمـه با درفـش و تبيره شدند

برفتـند پيشـش بـه دو روزه راه

چـنين پـهـلوانان و چندين سپاه

درفـش تهـمـتـن چو آمد پديد

بـه خورشيد گرد سـپـه بردميد

خروش آمد و نالـه بوق و کوس

ز قلـب سپـه گيو و گودرز و طوس

بـه پيش گو پيلـتـن راندند

بـه شادي برو آفرين خواندند

گرفـتـند هر سـه ورا در کـنار

بـپرسيد شيراوژن از شـهريار

ز رسـتـم سوي زال سام آمدند

گـشاده دل و شادکام آمدند

نـهادند سوي فرامرز روي

گرفـتـند شادي بـه ديدار اوي

وزان جايگـه سوي شاه آمدند

بـه ديدار فرخ کـلاه آمدند

چو خـسرو گو پيلـتـن را بديد

سرشکـش ز مژگان به رخ بر چکيد

فرود آمد از تـخـت و کرد آفرين

تهـمـتـن بـبوسيد روي زمين

بـه رستم چنين گفت کاي پهلوان

هـميشـه بدي شاد و روشن‌روان

بـه گيتي خردمند و خامـش تويي

کـه پروردگار سياوش تويي

سر زال زان پس بـه بر در گرفـت

ز بـهر پدر دسـت بر سر گرفـت

گوان را بـه تخت مـهي برنـشاند

بريشان هـمي نام يزدان بـخواند

نـگـه کرد رستـم سرو پاي اوي

نشسـت و سخن گفتن و راي اوي

رخـش گشت پرخون و دل پر ز درد

زکار سياوش بـسي ياد کرد

بـه شاه جهان گفت کاي شـهريار

جـهان را تويي از پدر يادگار

نديدم مـن اندر جـهان تاج‌ور

بدين فر و مانـندگي پدر

وزان پـس چو از تخت برخاستـند

نـهادند خوان و مي آراسـتـند

جـهاندار تا نيمي از شب نخفـت

گذشتـه سخنـها همـه بازگفت

***

بگـشـت اندرين نيز گردان سپهر

چو از خوشه خورشيد بنمود چـهر

ز پهـلو هـمـه موبدانرا بـخواند

سخنـهاي بايستـه چـندي براند

دو هـفـتـه در بار دادن ببسـت

بـنوي يکي دفـتر اندر شکسـت

بـفرمود موبد بـه روزي دهان

کـه گويند نام کـهان و مـهان

نخـسـتين ز خويشان کاوس کي

صد و ده سپـهـبد فـگـندند پي

سزاوار بـنوشـت نام گوان

چـنانـچون بود درخور پـهـلوان

فريبرز کاوسـشان پيش رو

کـجا بود پيوسـتـه شاه نو

گزين کرد هـشـتاد تـن نوذري

هـمـه گرزدار و همـه لشـکري

زرسـپ سپهـبد نـگـهدارشان

کـه بردي بـه هر کار تيمارشان

کـه تاج کيان بود و فرزند طوس

خداوند شـمـشير و گوپال و کوس

سـه ديگر چو گودرز کـشواد بود

کـه لشـکر بـه راي وي آباد بود

نـبيره پسر داشت هفتاد و هشت

دليران کوه و سواران دشـت

فروزنده تاج و تـخـت کيان

فرازنده اخـتر کاويان

چو شصت و سه از تخمه گژدهـم

بزرگان و سالارشان گسـتـهـم

ز خويشان ميلاد بد صد سوار

چو گرگين پيروزگر مايه‌دار

ز تـخـم لواده چو هشتادو پنـج

سواران رزم و نگـهـبان گـنـج

کـجا برتـه بودي نـگـهدارشان

بـه رزم اندرون دسـت بردارشان

چو سي و سه مهتر ز تخم پشنـگ

کـه رويين بدي شاهشان روز جنگ

بـه گاه نـبرد او بدي پيش کوس

نـگـهـبان گردان و داماد طوس

ز خويشان شيروي هـفـتاد مرد

کـه بودند گردان روز نـبرد

گزين گوان شـهره فرهاد بود

گـه رزم سـندان پولاد بود

ز تـخـم گرازه صد و پـنـج گرد

نگـهـبان ايشان هـم او را سپرد

کـنارنـگ وز پـهـلوانان جزين

ردان و بزرگان باآفرين

چـنان بد کـه موبد ندانسـت مر

ز بـس نامداران با برز و فر

نوشـتـند بر دفـتر شـهريار

همـه نامـشان تا کي آيد به کار

بـفرمود کز شـهر بيرون شوند

ز پهلو سوي دشـت و هامون شوند

سر ماه بايد کـه از کرناي

خروش آيد و زخـم هـندي دراي

هـمـه سر سوي رزم توران نهند

هـمـه شادماني و سوران نهـند

نـهادند سر پيش او بر زمين

هـمـه يک بـه يک خواندند آفرين

کـه ما بندگانيم و شاهي تراست

در گاو تا برج ماهي تراسـت

بـه جايي که بودند ز اسپان يلـه

بـه لـشـکر گـه آورد يکسر گله

بـفرمود کان کو کمند افگنـسـت

بـه زرم اندرون گرد و رويين تنست

بـه پيش فسيلـه کمند افگنـند

سر بادپايان بـه بـند افگـنـند

در گـنـج دينار بگـشاد و گفـت

کـه گـنـج از بزرگان نشايد نهفت

گـه بخـشـش و کينـه شهريار

شود گـنـج دينار بر چشـم‌خوار

بـه مردان همي گنج و تخت آوريم

بـه خورشيد بار درخـت آوريم

چرا برد بايد غـم روزگار

کـه گـنـج از پي مردم آيد به کار

بزرگان ايران از انـجـمـن

نشستـه به پيشش همه تن به تن

بياورد صد جامـه ديباي روم

هـمـه پيکر از گوهر و زر بوم

هـم از خز و منسوج و هـم پرنيان

يکي جام پر گوهر اندر ميان

نـهادند پيش سرافراز شاه

چـنين گفـت شاه جهان با سپاه

کـه اينـت بـهاي سر بي‌بـها

پـلاشان دژخيم نر اژدها

کـجا پـهـلوان خواند افراسياب

بـه بيداري او شود سير خواب

سر و تيغ و اسـپـش بيارد چو گرد

بـه لـشـکر گـه ما بروز نـبرد

سـبـک بيژن گيو بر پاي جسـت

ميان کشـتـن اژدها را ببسـت

همـه جامـه برداشت وان جام زر

بـه جام اندرون نيز چـندي گـهر

بـسي آفرين کرد بر شـهريار

کـه خرم بدي تا بود روزگار

وزانـجا بيامد بـه جاي نشسـت

گرفتـه چـنان جام گوهر به دست

بـه گـنـجور فرمود پس شهريار

کـه آرد دو صد جامـه زرنـگار

صد از خز و ديبا و صد پرنيان

دو گـلرخ بـه زنار بسـتـه ميان

چـنين گفت کين هديه آن را دهم

وزان پـس بدو نيز ديگر دهـم

کـه تاج تژاو آورد پيش مـن

وگر پيش اين نامدار انـجـمـن

کـه افراسيابـش بـه سر برنهاد

ورا خواند بيدار و فرخ نژاد

هـمان بيژن گيو برجـسـت زود

کـجا بود در جـنـگ برسان دود

بزد دسـت و آن هديه‌ها برگرفـت

ازو ماند آن انجمن در شـگـفـت

بـسي آفرين کرد و بنشست شاد

کـه گيتي بـه کيخـسرو آباد باد

بـفرمود تا با کـمر ده غـلام

ده اسـپ گزيده بـه زرين سـتام

ز پوشيده رويان ده آراسـتـه

بياورد موبد چـنين خواسـتـه

چـنين گـفـت بيدار شاه رمـه

کـه اسـپان و اين خوبرويان همه

کـسي را که چون سر بـپيچد تژاو

سزد گر ندارد دل شير گاو

پرسـتـنده‌اي دارد او روز جنـگ

کز آواز او رام گردد پـلـنـگ

بـه رخ چون بهار و به بالا چو سرو

ميانـش چو غرو و به رفتن چو تذرو

يکي ماهرويسـت نام اسـپـنوي

سـمـن پيکر و دلبر و مشک بوي

نـبايد زدن چون بيابدش تيغ

کـه از تيغ باشد چـنان رخ دريغ

بـه خـم کـمر ار گرفتـه کـمر

بدان سان بيارد مر او را بـه بر

بزد دسـت بيژن بدان هـم بـه بر

بيامد بر شاه پيروزگر

بـه شاه جهان بر ستايش گرفـت

جـهان‌آفرين را نيايش گرفـت

بدو شاد شد شـهريار بزرگ

چـنين گفـت کاي نامدار سترگ

چو تو پهـلوان يار دشمـن مـباد

درخـشـنده جان تو بي‌تن مـباد

جـهاندار از آن پس به گنجور گفت

کـه ده جام زرين بيار از نهـفـت

شـمامـه نـهاده در آن جام زر

ده از نـقره خام با شـش گـهر

پر از مـشـک جامي ز ياقوت زرد

ز پيروزه ديگر يکي لاژورد

عـقيق و زمرد بر او ريخـتـه

بـه مـشـک و گلاب آندرآميخته

پرسـتـنده‌اي با کـمر ده غـلام

ده اسـپ گرانـمايه زرين سـتام

چـنين گفت کين هديه آن را که تاو

بود در تـنـش روز جـنـگ تژاو

سرش را بدين بارگاه آورد

بـه پيش دلاور سـپاه آورد

بـبر زد بدين گيو گودرز دسـت

ميان رزم آن پهلوان را بـبـسـت

گرانـمايه خوبان و آن خواسـتـه

بـبردند پيش وي آراسـتـه

هـمي خواند بر شـهريار آفرين

کـه بي تو مـبادا کـلاه و نـگين

وزان پـس به گنـجور فرمود شاه

کـه ده جام زرين بـنـه پيش گاه

برو ريز دينار و مـشـک و گـهر

يکي افـسري خـسروي با کـمر

چـنين گفت کين هديه آن را که رنج

ندارد دريغ از پي نام و گـنـج

از ايدر شود تا در کاسـه رود

دهد بر روان سياوش درود

ز هيزم يکي کوه بيند بـلـند

فزونـسـت بالاي او ده کـمـند

چنان خواست کان ره کسي نسپرد

از ايران بـه توران کـسي نـگذرد

دليري از ايران بـبايد شدن

هـمـه کاسـه رود آتش اندر زدن

بدان تا گر آنـجا بود رزمـگاه

پـس هيزم اندر نـماند سـپاه

هـمان گيو گفت اين شکار منست

برافروخـتـن کوه کار منـسـت

اگر لـشـکر آيد نـترسـم ز رزم

برزم اندرون کرگـس آرم بـبزم

}ره لـشـکر از برف آسان کنـم

دل ترک از آن هراسان کـنـم‌{

همـه خواسـتـه گيو را داد شاه

بدو گـفـت کاي نامدار سـپاه

کـه بي تيغ تو تاج روشـن مـباد

چـنين باد و بي بت برهمن مـباد

بـفرمود صد ديبـه رنـگ رنـگ

کـه گـنـجور پيش آورد بي‌درنگ

هم از گنج صد دانه خوشاب جست

کـه آب فسردست گفتي درسـت

ز پرده پرسـتار پـنـج آوريد

سر جـعد از افـسر شده ناپديد

چنين گفت کين هديه آن را سزاست

کـه برجان پاکش خرد پادشاسـت

دليرسـت و بينا دل و چرب‌گوي

نـه برتابد از شير در جـنـگ روي

پيامي برد نزد افراسياب

ز بيمـش نيارد بديده در آب

ز گـفـتار او پاسـخ آرد بـمـن

کـه دانيد از اين نامدار انجـمـن

بيازيد گرگين ميلاد دسـت

بدان راه رفتـن ميان راببـسـت

پرسـتار و آن جامـه زرنـگار

بياورد با گوهر شاهوار

ابر شـهريار آفرين کرد و گـفـت

کـه با جان خسرو خرد باد جفـت

چو روي زمين گـشـت چون پر زاغ

ز افراز کوه اندر آمد چراغ

سـپـهـبد بيامد بايوان خويش

برفـتـند گردان سوي خان خويش

مي آورد و رامشـگران را بـخواند

همـه شب همي زر و گوهر فشاند

چو از روز شد کوه چون سـندروس

بابر اندر آمد خروش خروس

تهـمـتـن بيامد بـه درگاه شاه

ز ترکان سخـن رفـت وز تاج و گاه

زواره فرامرز با او بـهـم

هـمي رفت هر گونه از بيش و کم

چـنين گفـت رستم به شاه زمين

کـه اي نامـبردار باآفرين

بزاولـسـتان در يکي شـهر بود

کزان بوم و بر تور را بـهر بود

مـنوچـهر کرد آن ز ترکان تـهي

يکي خوب جايسـت با فرهي

چو کاوس شد بي‌دل و پيرسر

بيفـتاد ازو نام شاهي و فر

هـمي باژ و ساوش بـتوران برند

سوي شاه ايران هـمي نـنـگرند

فراوان بدان مرز پيلست و گـنـج

تـن بيگـناهان از ايشان برنـج

ز بـس کشتـن و غارت و تاختـن

سر از باژ ترکان برافراخـتـن

کـنون شـهرياري بايران تراسـت

تـن پيل و چنگال شيران تراسـت

يکي لـشـکري بايد اکـنون بزرگ

فرسـتاد با پـهـلواني سـترگ

اگر باژ نزديک شاه آورند

وگر سر بدين بارگاه آورند

چو آن مرز يکـسر بدسـت آوريم

بـتوران زمين بر شکـسـت آوريم

برستـم چـنين پاسـخ آورد شاه

کـه جاويد بادي که اينـسـت راه

بـبين تا سپـه چـند بايد بـکار

تو بـگزين از اين لـشـکر نامدار

زميني کـه پيوستـه مرز تسـت

بـهاي زمين درخور ارز تـسـت

فرامرز را ده سـپاهي گران

چـنان چون بـبايد ز جنـگ‌آوران

گـشاده شود کار بر دسـت اوي

بـکام نهـنـگان رسد شصت اوي

رخ پـهـلوان گـشـت ازان آبدار

بـسي آفرين خواند بر شـهريار

بـفرمود خـسرو بـسالار بار

کـه خوان از خورشگر کند خواستار

مي آورد و رامشـگران را بـخواند

وز آواز بلـبـل هـمي خيره ماند

سران با فرامرز و با پيلـتـن

هـمي باده خوردند بر ياسـمـن

غريونده ناي و خروشـنده چـنـگ

بدسـت اندرون دسته بوي و رنـگ

هـمـه تازه‌روي و همـه شاددل

ز درد و غـمان گـشـتـه آزاددل

ز هرگونـه گـفـتارها راندند

سخـنـهاي شاهان بسي خواندند

که هر کس که در شاهي او داد داد

شود در دو گيتي ز کردار شاد

هـمان شاه بيدادگر در جـهان

نـکوهيده باشد بـنزد مـهان

بـه گيتي بـماند از او نام بد

هـمان پيش يزدان سرانـجام بد

کـسي را که پيشه بجز داد نيست

چـنو در دو گيتي دگر شاد نيست

چو خورشيد تابان برآمد ز کوه

سراينده آمد ز گـفـتـن سـتوه

تـبيره برآمد ز درگاه شاه

رده برکـشيدند بر بارگاه

ببـسـتـند بر پيل رويينـه خـم

برآمد خروشيدن گاودم

نـهادند بر کوهـه پيل تـخـت

بـبار آمد آن خـسرواني درخـت

بيامد نـشـسـت از بر پيل شاه

نـهاده بـسر بر ز گوهر کـلاه

يکي طوق پر گوهر شاهوار

فروهـشـتـه از تاج دو گوشوار

بزد مـهره بر کوهـه ژنده پيل

زمين شد بـکردار درياي نيل

ز تيغ و ز گرز و ز کوس و ز گرد

سيه شد زمين آسـمان لاژورد

تو گـفـتي بدام اندرست آفـتاب

وگر گشـت خـم سپـهر اندر آب

هـمي چشـم روشن عنانرا نديد

سـپـهر و سـتاره سنان را نديد

ز درياي ساکن چو برخاسـت موج

سـپاه اندر آمد هـمي فوج فوج

سراپرده بردند ز ايوان بدشـت

سپـهر از خروشيدن آسيمه گشت

هـمي زد ميان سـپـه پيل گام

ابا زنـگ زرين و زرين سـتام

يکي مـهره در جام بر دسـت شاه

بـکيوان رسيده خروش سـپاه

چو بر پـشـت پيل آن شـه نامور

زدي مـهره بر جام و بستي کـمر

نـبودي بـهر پادشاهي روا

نشـسـتـن مـگر بر در پادشا

ازان نامور خـسرو سرکـشان

چـنين بود در پادشاهي نـشان

هـمي بود بر پيل در پهن دشـت

بدان تا سپـه پيش او برگذشـت

نـخـسـتين فريبرز بد پيش رو

کـه بـگذشـت پيش جهاندار نو

ابا گرز و با تاج و زرينـه کـفـش

پـس پشـت خورشيد پيکر درفش

يکي باره‌اي برنشستـه سـمـند

بـفـتراک بر حلـقـه کرده کمند

هـمي رفـت با باد و با برز و فر

سپاهـش همه غرقه در سيم و زر

برو آفرين کرد شاه جـهان

کـه بيشي ترا باد و فر مـهان

بـهر کار بـخـت تو پيروز باد

بـباز آمدن باد پيروز و شاد

پـس شاه گودرز کـشواد بود

کـه با جوشـن و گرز پولاد بود

درفـش از پس پشـت او شير بود

کـه جنگـش بگرز و بشمشير بود

بـچـپ بر هـمي رفت رهام نيو

سوي راستـش چون سرافراز گيو

پـس پشت شيدوش يل با درفش

زمين گشتـه از شير پيکر بنفـش

هزار از پـس پـشـت آن سرفراز

عـناندار با نيزه‌هاي دراز

يکي گرگ پيکر درفـشي سياه

پـس پـشـت گيو اندرون با سپاه

درفـش جـهانـجوي رهام بـبر

کـه بـفراخـتـه بود سر تا بابر

پـس بيژن اندر درفـشي دگر

پرسـتارفـش بر سرش تاج زر

نـبيره پسر داشت هفتاد و هشت

از ايشان نبد جاي بر پهـن دشـت

پـس هر يک اندر دگرگون درفـش

جهان گشته بد سرخ و زرد و بنفش

تو گفتي که گيتي همه زير اوسـت

سر سروران زير شمـشير اوسـت

چو آمد بـنزديکي تـخـت شاه

بـسي آفرين خواند بر تاج و گاه

بـگودرز و بر شاه کرد آفرين

چـه بر گيو و بر لشکرش همچنين

پـس پـشـت گودرز گستهم بود

کـه فرزند بيدار گژدهـم بود

يکي نيزه بودي به چنگش بجـنـگ

کـمان يار او بود و تير خدنـگ

ز بازوش پيکان بزندان بدي

هـمي در دل سنگ و سندان بدي

ابا لشـکري گـشـن و آراستـه

پر از گرز و شمشير و پر خواستـه

يکي ماه‌پيکر درفـش از برش

بابر اندر آورده تابان سرش

هـمي خواند بر شـهريار آفرين

ازو شاد شد شاه ايران‌زمين

پـس گستهـم اشکـش تيزگوش

کـه با زور و دل بود و با مغز و هوش

يکي گرزدار از نژاد هـماي

براهي کـه جستيش بودي بـپاي

سـپاهـش ز گردان کوچ و بـلوچ

سـگاليده جـنـگ و برآورده خوچ

کـسي در جهان پشت ايشان نديد

برهـنـه يک انگشـت ايشان نديد

درفـشي برآورده پيکر پـلـنـگ

هـمي از درفشـش بباريد جنـگ

بـسي آفرين کرد بر شـهريار

بدان شادمان گردش روزگار

نـگـه کرد کيخـسرو از پشت پيل

بديد آن سـپـه را زده بر دو ميل

پـسـند آمدش سخت و کرد آفرين

بدان بـخـت بيدار و فرخ‌نـگين

ازان پـس درآمد سـپاهي گران

هـمـه نامداران جوشـن‌وران

سـپاهي کز ايشان جـهاندار شاه

هـمي بود شادان دل و نيک‌خواه

گزيده پـس اندرش فرهاد بود

کزو لـشـکر خـسرو آباد بود

سـپـه را بـکردار پروردگار

بـهر جاي بودي بـه هر کار يار

يکي پيکرآهو درفـش از برش

بدان سايه آهو اندر سرش

سپاهـش همه تيغ هندي بدست

زره سـغدي زين ترکي نشسـت

چو ديد آن نشـسـت و سر گاه نو

بـسي آفرين خواند بر شاه نو

گرازه سر تـخـمـه گيوگان

هـمي رفـت پرخاشجوي و ژگان

درفـشي پـس پشـت پيکر گراز

سـپاهي کمندافـگـن و رزمساز

سواران جنـگي و مردان دشـت

بـسي آفرين کرد و اندر گذشـت

ازان شادمان شد که بودش پسـند

بزين اندرون حلقـه‌هاي کـمـند

دمان از پسـش زنـگـه شاوران

بـشد با دليران و کـنداوران

درفـشي پـس پشت پيکرهماي

سـپاهي چو کوه رونده ز جاي

هرانـکـس کـه از شهر بغداد بود

کـه با نيزه و تيغ و پولاد بود

همـه برگذشـتـند زير هـماي

سپهـبد همي داشت بر پيل جاي

بـسي زنـگـه بر شاه کرد آفرين

بران برز و بالا و تيغ و نـگين

ز پشـت سـپـهـبد فرامرز بود

کـه با فر و با گرز و باارز بود

ابا کوس و پيل و سـپاهي گران

هـمـه رزم جويان و کـنداوران

ز کـشـمير وز کابـل و نيمروز

هـمـه سرفرازان گيتي‌فروز

درفـشي کـجا چون دلاور پدر

کـه کـس را ز رستم نـبودي گذر

سرش هفـت همـچون سر اژدها

تو گـفـتي ز بند آمدسـتي رها

بيامد بـسان درخـتي بـبار

يکي آفرين خواند بر شـهريار

دل شاه گـشـت از فرامرز شاد

هـمي کرد با او بـسي پـند ياد

بدو گـفـت پرورده پيلـتـن

سرافراز باشد بـهر انـجـمـن

تو فرزند بيداردل رسـتـمي

ز دسـتان سامي و از نيرمي

کـنون سربسر هندوان مر تراست

ز قـنوج تا سيسـتان مر تراسـت

گر ايدونـک با تو نـجويند جـنـگ

برايشان مـکـن کار تاريک و تنـگ

بـهر جايگـه يار درويش باش

هـمـه رادبا مردم خويش باش

بـبين نيک تا دوستدار تو کيسـت

خردمـند و انده‌گـسار تو کيسـت

بـخوبي بياراي و فردا مـگوي

کـه کژي پـشيماني آرد بروي

ترا دادم اين پادشاهي بدار

بـهر جاي خيره مـکـن کارزار

مـشو در جواني خريدار گـنـج

بـبي رنـج کس هيچ منماي رنج

مـجو ايمـني در سراي فـسوس

کـه گه سندروسست و گاه آبنوس

ز تو نام بايد کـه ماند بـلـند

نـگر دل نداري بـگيتي نژند

مرا و ترا روز هـم بـگذرد

دمـت چرخ گردان همي بشـمرد

دلـت شاد بايد تن و جان درسـت

سـه ديگر ببين تا چه بايدت جست

جـهان‌آفرين از تو خـشـنود باد

دل بدسـگالـت پر از دود باد

چو بـشـنيد پـند جـهاندار نو

پياده شد از باره تيزرو

زمين را بـبوسيد و بردش نـماز

بـتابيد سر سوي راه دراز

بـسي آفرين خواند بر شاه نو

کـه هر دم فزون باش چون ماه نو

تهمـتـن دو فرسنـگ با او برفت

هـمي مـغزش از رفتن او بتفـت

بياموخـتـش بزم و رزم و خرد

هـمي خواست کش روز رامش برد

پر از درد از آن جايگـه بازگـشـت

بـسوي سراپرده آمد ز دشـت

سـپـهـبد فرود آمد از پيل مست

يکي باره تيزتـگ برنـشـسـت

گرازان بيامد بـه پرده‌سراي

سري پر ز باد و دلي پر ز راي

چو رسـتـم بيامد بياورد مي

بـجام بزرگ اندر افـگـند پي

هـمي گفـت شادي ترا مايه بس

بـفردا نـگويد خردمـند کـس

کـجا سلم و تور و فريدون کجاست

هـمـه ناپديدند با خاک راسـت

بـپوييم و رنـجيم و گنـج آگـنيم

بدل بر هـمي آرزو بـشـکـنيم

سرانـجام زو بهره خاکست و بس

رهايي نيابد ز او هيچ کـس

شـب تيره سازيم با جام مي

چو روشـن شود بشـمرد روز پي

بـگوييم تا برکـشد ناي طوس

تـبيره برآرند با بوق و کوس

بـبينيم تا دسـت گردان سپـهر

بدين جـنـگ سوي که يازد بمـهر

بـکوشيم وز کوشش ما چـه سود

کز آغاز بود آنـچ بايسـت بود