Poem19

HomeIranPoetryShahnameh Ferdowsi

گرانـمايه      جـمـشيد      فرزند      او
کـمر   بـسـت   يکدل   پر   از   پـند  او
برآمد      برآن      تـخـت     فرخ     پدر
بـه   رسـم   کيان   بر  سرش  تاج  زر
کـمر    بـسـت    با   فر   شاهنشهي
جـهان   گشت  سرتاسر  او  را  رهي
زمانـه      بر      آسود      از      داوري
بـه   فرمان   او   ديو   و   مرغ  و  پري
جـهان      را      فزوده     بدو     آبروي
فروزان   شده  تـخـت  شاهي  بدوي
مـنـم      گـفـت      با     فره     ايزدي
همـم     شـهرياري    همـم    موبدي
بدان   را   ز   بد   دست   کوتـه  کـنـم
روان   را   سوي   روشـني  ره  کـنـم
نخسـت   آلـت   جنگ   را  دست  برد
در   نام   جستـن   بـه  گردان  سـپرد
بـه     فر     کيي     نرم     کرد    آهـنا
چو  خود  و  زره  کرد  و چون جو شـنا
چو  خفـتان  و  تيغ  و  چو  برگسـتوان
هـمـه   کرد   پيدا   به   روشـن   روان
بدين    اندرون    سال    پـنـجاه    رنـج
بـبرد    و    ازين    چـند   بنهاد   گـنـج
دگر    پنجـه    انديشـه    جامـه    کرد
کـه    پوشـند   هنـگام   ننگ   و   نبرد
ز    کـتان    و   ابريشـم   و   موي   قز
قـصـب    کرد    پرمايه    ديبا    و    خز
بياموختـشان     رشـتـن     و     تافتن
بـه     تار    اندرون    پود    را    بافـتـن
چو   شد   بافته  شستن  و  دوخـتـن
گرفـتـند      ازو      يکـسر     آموخـتـن
چو   اين  کرده  شد  ساز  ديگر  نـهاد
زمانـه    بدو    شاد   و   او   نيز   شاد
ز   هر   انجـمـن   پيشـه‌ور   گرد   کرد
بدين     اندرون     نيز    پـنـجاه    خورد
گروهي    کـه    کاتوزيان    خواني‌اش
بـه    رسـم    پرستـندگان    داني‌اش
جدا      کردشان     از     ميان     گروه
پرسـتـنده     را     جايگـه    کرد    کوه
بدان    تا    پرسـتـش    بود   کارشان
نوان    پيش    روشـن    جـهاندارشان
صـفي    بر   دگر   دست   بـنـشاندند
هـمي      نام     نيساريان     خواندند
کـجا    شير    مردان    جـنـگ    آورند
فروزنده       لـشـکر       و      کـشورند
کزيشان  بود  تخت  شاهي  بـه جاي
وزيشان    بود   نام   مردي   بـه   پاي
بـسودي  سـه  ديگر  گره  را  شناس
کجا  نيست  از  کس بريشان سپاس
بـکارند    و    ورزند    و    خود    بدروند
بـه   گاه   خورش   سرزنش  نشـنوند
ز     فرمان     تـن‌آزاده    و    ژنده‌پوش
ز      آواز      پيغاره     آسوده     گوش
تـن     آزاد     و     آباد    گيتي    بروي
بر    آسوده    از    داور   و   گـفـتـگوي
چـه  گفت  آن  سخن‌گوي  آزاده  مرد
کـه    آزاده    را   کاهـلي   بـنده   کرد
چـهارم   کـه   خوانند   اهتو   خوشي
هـمان     دسـت‌ورزان     اباسرکشي
کـجا   کارشان   همگنان   پيشـه  بود
روانـشان    هميشـه   پرانديشه   بود
بدين     اندرون     سال    پـنـجاه    نيز
بـخورد    و   بورزيد   و   بـخـشيد   چيز
ازين     هر    يکي    را    يکي    پايگاه
سزاوار     بـگزيد     و     بـنـمود     راه
کـه   تا   هر   کـس  اندازه  خويش  را
بـبيند     بداند     کـم     و    بيش    را
بـفرمود      پـس      ديو      ناپاک     را
بـه    آب    اندر    آميخـتـن    خاک   را
هرانـچ   از   گل   آمد  چو  بشناختـند
سبـک   خشـک   را   کالبد   ساختند
بـه   سنـگ  و  به  گج  ديو  ديوار  کرد
نخسـت  از  برش  هندسي  کار  کرد
چو     گرمابـه     و    کاخـهاي    بـلـند
چو   ايران   کـه   باشد  پـناه  از  گزند
ز    خارا   گـهر   جـسـت   يک   روزگار
هـمي   کرد   ازو  روشني  خواسـتار
بـه    چـنـگ    آمدش   چندگونه   گهر
چو   ياقوت   و   بيجاده  و  سيم  و  زر
ز    خارا    بـه    افـسون   برون   آوريد
شد     آراسـتـه     بـندها    را    کـليد
دگر      بويهاي      خوش     آورد     باز
کـه    دارند    مردم    بـه   بويش   نياز
چو  بان و چو کافور و چون مشک ناب
چو  عود  و  چو عنبر چو روشن گـلاب
پزشـکي    و    درمان    هر    دردمـند
در      تـندرسـتي      و      راه     گزند
هـمان     رازها     کرد    نيز    آشـکار
جـهان    را    نيامد    چـنو   خواسـتار
گذر  کرد  ازان  پس  به  کشـتي برآب
ز   کـشور  به  کشور  گرفتي  شـتاب
چـنين    سال    پنـجـه    برنـجيد   نيز
نديد   از   هـنر   بر  خرد  بسـتـه  چيز
هـمـه   کردنيها   چو   آمد   بـه   جاي
ز     جاي    مـهي    برتر    آورد    پاي
بـه   فر   کياني  يکي  تخت  ساخـت
چـه   مايه   بدو  گوهر  اندر  نشاخـت
کـه   چون   خواستي  ديو  برداشـتي
ز    هامون   بـه   گردون   برافراشـتي
چو     خورشيد     تابان     ميان    هوا
نـشـسـتـه      برو     شاه     فرمانروا
جـهان   انجمـن  شد  بر  آن  تخت  او
شـگـفـتي    فرومانده    از   بخت   او
بـه    جـمـشيد   بر   گوهر   افشاندند
مران     روز     را     روز    نو    خواندند
سر      سال      نو     هرمز     فرودين
برآسوده     از     رنـج     روي     زمين
بزرگان     بـه     شادي     بياراسـتـند
مي  و  جام  و  رامشگران  خواستـند
چـنين    جـشـن    فرخ   ازان   روزگار
بـه   ما   ماند   ازان  خـسروان  يادگار
چـنين  سال  سيصد  همي  رفت کار
نديدند        مرگ       اندران       روزگار
ز    رنـج   و   ز   بدشان   نـبد   آگـهي
ميان   بسـتـه   ديوان   بـسان   رهي
بـه   فرمان   مردم   نـهاده   دو  گوش
ز   رامـش   جـهان   پر   ز  آواي  نوش
چـنين     تا    بر    آمد    برين    روزگار
نديدند      جز     خوبي     از     کردگار
جـهان  سربه‌سر  گشت  او  را  رهي
نشـسـتـه      جـهاندار     با     فرهي
يکايک    بـه    تخـت    مـهي   بنـگريد
بـه   گيتي  جز  از  خويشتـن  را  نديد
مـني   کرد  آن  شاه  يزدان  شـناس
ز   يزدان   بـپيچيد   و  شد  ناسـپاس
گرانـمايگان    را    ز    لشـگر   بـخواند
چـه  مايه  سخن  پيش  ايشان  براند
چـنين    گفـت   با   سالخورده   مهان
کـه   جز   خويشتن   را  ندانم  جـهان
هـنر   در   جـهان   از   مـن   آمد  پديد
چو   مـن   نامور  تخـت  شاهي  نديد
جـهان   را   بـه   خوبي  من  آراستـم
چنانـسـت    گيتي    کـجا    خواستم
خور  و  خواب  و  آرامتان  از  منـسـت
هـمان  کوشش  و  کامتان از منست
بزرگي   و   ديهيم   شاهي  مراسـت
که گويد که جز من کسي پادشاست
هـمـه     موبدان     سرفگـنده    نگون
چرا   کـس  نيارست  گفتن  نـه  چون
چو  اين  گفتـه  شد  فر  يزدان  از وي
بگشت  و  جهان شد پر از گفت‌وگوي
مـني    چون    بـپيوسـت   با   کردگار
شکـسـت   اندر  آورد  و  برگشت  کار
چه گفت آن سخن‌گوي با فر و هوش
چو  خسرو  شوي  بندگي  را  بـکوش
به  يزدان  هر آنکس که شد ناسپاس
بـه  دلش  اندر  آيد  ز  هر  سو هراس
بـه  جمشيد  بر  تيره‌گون  گشت  روز
هـمي    کاسـت   آن   فر   گيتي‌فروز