Poem279

Poem279

بدانسـت رستـم کـه لابه به کار

نيايد هـمي پيش اسـفـنديار

کـمان را بـه زه کرد و آن تير گز

کـه پيکانـش را داده بد آب رز

هـمي راند تير گز اندر کـمان

سر خويش کرده سوي آسـمان

هـمي گفـت کاي پاک دادار هور

فزاينده دانـش و فر و زور

هـمي بيني اين پاک جان مرا

توان مرا هـم روان مرا

کـه چـندين بپيچـم که اسفنديار

مـگر سر بـپيچاند از کارزار

تو داني کـه بيداد کوشد هـمي

هـمي جنگ و مردي فروشد همي

بـه بادافره اين گـناهـم مـگير

توي آفرينـنده ماه و تير

چو خودکامه جنگي بديد آن درنـگ

که رستم همي دير شد سوي جنگ

بدو گـفـت کاي سگزي بدگـمان

نـشد سير جانـت ز تير و کـمان

بـبيني کـنون تير گشـتاسـپي

دل شير و پيکان لـهراسـپي

يکي تير بر ترگ رسـتـم بزد

چـنان کز کـمان سواران سزد

تهـمـتـن گز اندر کمان راند زود

بران سان کـه سيمرغ فرموده بود

بزد تير بر چـشـم اسـفـنديار

سيه شد جـهان پيش آن نامدار

خـم آورد بالاي سرو سـهي

ازو دور شد دانـش و فرهي

نـگون شد سر شاه يزدان‌پرسـت

بيفـتاد چاچي کمانش ز دسـت

گرفـتـه بـش و يال اسپ سياه

ز خون لـعـل شد خاک آوردگاه

چـنين گفـت رستم به اسفنديار

کـه آوردي آن تخم زفـتي بـه بار

تو آني که گفتي که رويين تـنـم

بـلـند آسـمان بر زمين بر زنـم

مـن از شست تو هشت تير خدنگ

بـخوردم نـناليدم از نام و نـنـگ

بـه يک تير برگـشـتي از کارزار

بـخـفـتي بران باره نامدار

هم‌اکـنون بـه خاک اندر آيد سرت

بـسوزد دل مـهربان مادرت

هـم‌انـگـه سر نامـبردار شاه

نـگون اندر آمد ز پشـت سـپاه

زماني هـمي بود تا يافـت هوش

بر خاک بنشست و بگـشاد گوش

سر تير بـگرفـت و بيرون کـشيد

هـمي پر و پيکانش در خون کشيد

همانگـه بـه بهمـن رسيد آگهي

کـه تيره شد آن فر شاهنشـهي

بيامد بـه پيش پشوتن بگـفـت

کـه پيکار ما گشت با درد جفـت

تـن ژنده پيل اندر آمد بـه خاک

دل ما ازين درد کردند چاک

برفـتد هر دو پياده دوان

ز پيش سـپـه تا بر پـهـلوان

بديدند جـنـگي برش پر ز خون

يکي تير پرخون بـه دسـت اندرون

پـشوتـن بر و جامـه را کرد چاک

خروشان به سر بر همي کرد خاک

هـمي گشت بهمن به خاک اندرون

بـماليد رخ را بدان گرم خون

پشوتـن هـمي گفـت راز جهان

کـه داند ز دين‌آوران و مـهان

چو اسفـندياري کـه از بـهر دين

بـه مردي برآهيخت شمشير کين

جـهان کرد پاک از بد بـت‌پرسـت

بـه بد کار هرگز نيازيد دسـت

بـه روز جواني هـلاک آمدش

سر تاجور سوي خاک آمدش

بدي را کزو هسـت گيتي بـه درد

پرآزار ازو جان آزاد مرد

فراوان برو بـگذرد روزگار

کـه هرگز نـبيند بد کارزار

جوانان گرفـتـندش اندر کـنار

هـمي خون ستردند زان شـهريار

پـشوتـن بروبر هـمي مويه کرد

رخي پر ز خون و دلي پر ز درد

هـمي گفـت زار اي يل اسفنديار

جـهانـجوي و از تخمه شـهريار

که کند اين چنين کوه جنگي ز جاي

کـه افـگـند شير ژيان را ز پاي

کـه کـند اين پسنديده دندان پيل

کـه آگـند با موج درياي نيل

چـه آمد برين تخمه از چشـم بد

کـه بر بدکنش بي‌گـمان بد رسد

کـجا شد بـه رزم اندرون ساز تو

کـجا شد بـه بزم آن خوش آواز تو

کـجا شد دل و هوش و آيين تو

توانايي و اخـتر و دين تو

چو کردي جـهان را ز بدخواه پاک

نيامدت از پيل وز شير باک

کـنون آمدت سودمـندي بـه کار

کـه در خاک بيند ترا روزگار

کـه نفرين برين تاج و اين تخت باد

بدين کوشش بيش و اين بخـت باد

کـه چو تو سواري دلير و جوان

سرافراز و دانا و روشـن‌روان

بدين سان شود کشـتـه در کارزار

بـه زاري سرآيد برو روزگار

کـه مـه تاج بادا و مه تخت شاه

مه گشتاسپ و جاماسپ و آن بارگاه

چـنين گفـت پر دانش اسفنديار

کـه اي مرد داناي بـه روزگار

مکـن خويشتـن پيش من بر تباه

چـنين بود بـهر مـن از تاج و گاه

تـن کشـتـه را خاک باشد نهال

تو از کشتن مـن بدين سان مـنال

کـجا شد فريدون و هوشنگ و جم

ز باد آمده باز گردد بـه دم

هـمان پاک‌زاده نياکان ما

گزيده سرافراز و پاکان ما

برفـتـند و ما را سـپردند جاي

نـماند کـس اندر سپنجي سراي

فراوان بـکوشيدم اندر جـهان

چـه در آشـکار و چه اندر نـهان

کـه تا راي يزدان بـه جاي آورم

خرد را بدين رهـنـماي آورم

چو از من گرفت اي سخن روشـني

ز بد بـسـتـه شد راه آهرمـني

زمانـه بيازيد چـنـگال تيز

نـبد زو مرا روزگار گريز

اميد مـن آنسـت کاندر بهشـت

دل‌افروز مـن بدرود هرچ کـشـت

بـه مردي مرا پور دستان نکشـت

نگـه کن بدين گز که دارم به مشت

بدين چوب شد روزگارم بـه سر

ز سيمرغ وز رسـتـم چاره‌گر

فـسونـها و نيرنگـها زال ساخت

کـه اروند و بند جهان او شناخـت

چو اسفـنديار اين سخـن ياد کرد

بـپيچيد و بگريست رستم بـه درد

چـنين گـفـت کز ديو ناسازگار

ترا بـهره رنـج مـن آمد بـه کار

چنانـسـت کو گفت يکسر سخن

ز مردي بـه کژي نيفـگـند بـن

کـه تا من به گيتي کمر بستـه‌ام

بـسي رزم گردنکشان جستـه‌ام

سواري نديدم چو اسـفـنديار

زره‌دار با جوشـن کارزار

چو بيچاره برگشتم از دسـت اوي

بديدم کـمان و بر و شسـت اوي

سوي چاره گـشـتـم ز بيچارگي

بدادم بدو سر بـه يکـبارگي

زمان ورا در کـمان ساخـتـم

چو روزش سرآمد بينداخـتـم

گر او را هـمي روز باز آمدي

مرا کار گز کي فراز آمدي

ازين خاک تيره بـبايد شدن

بـه پرهيز يک دم نـشايد زدن

هـمانـسـت کز گز بهانـه منم

وزين تيرگي در فـسانـه مـنـم