زندگي صمـــد در يك نگاه
صمد بهرنگي (ص.قارانقوش،چنگيزمرآتي،بابك،بهرنگ،آدي باتميش،داريوش نواب مراغه اي، افشين پرويزي،ص آدام،سولماز،داص و ...)
 1318 : دوم تير ماه ، تولد در محله چرنداب تبريز،كوچه ي اسكويي لر.
 1325 : ورود به دبستان 21 آذر.
 1328 : انتقال به دبستان جاويد (تحصيل سال چهارم،پنجم،ششم).
 1331 : مهر ماه ورود به دبيرستان تربيت تبريز.
 1332 : احضار پدر وتذكر در مورد فعاليت هاي او،وحرفهاي كه در مورد مسايل روز مطرح مي كند .
 1334 : مهر ماه ورود به دانشسرا.
 1335 : انتشار روزنامه فكاهي «خنده» با همكاري بهروز دهقاني.
 1336 : خردادماه، پايان دانشسرا وعزيمت به روستاهاي آذربايجان.
 1339 : تحصيل در رشته زبان همزمان با تدريس .
 1339 : اخطار اداره فرهنگ در مورد تحصيل همزمان با تدريس.
 1340 : ششم ارديبهشت نوشتن « تلخـــــون »و قصه آه  با امضا ي ص.قارانقوش .
 1341 : 17 آذر ،اخراج از دبيرستان وانتقال به دبستان و  دريافت گواهي نامه ي پايان تحصيلات از دانشگاه تبريز .
 1342 : چاپ كتاب « پاره پاره » وترجمه «خرابكار،كلاغ سياهه»
 1342 : نوشتن « الدوز و كلاغها ، كندوكاو در مسايل تربيتي ايران  ».
1342 : نوشتن كتاب الفباي آذري براي مدارس آذربايجان (چاپ نشده) .
 1343 : تحت تعقيب قرار گرفتن به خاطر چاپ كتاب «پاره پاره»وحكم تعليق از خدمت به مدت 6 ماه   .   
 1343 : ونوشتن كتاب «انشاء ساده»وتبرئه در دادگاه تجديد نظر .
 1344 : انتشار « مهد آزادي »وآشناي مناف فلكي كه جوان قاليباف بود او به كمك صمد به تحصيلات تا دانشگاه ادامه داد  .
 1345 : جلد دوم « بولماجالار وقوشماجالار » و « الدوزو كلاغها » .
 1346 : انتشار « كچل كفتر باز » ، « افسانه محبت » و « پسرك لبو فروش » .
 1347 : انتشار « يك هلـو هزار هلو » ، « 24 ساعت در خواب وبيداري »، « كور اوغلو وكچل حمزه » .
 1347 :  و انتشار « ماهــي سياه كوچولو »  .
                            ونهم شهريور 1347  پيوستن به ابديت به وسيله موجهاي رود ارس
 

---

                                                              صمدبهرنگي تاريخ تولد وتاريخ مرگ ندارد.

 شاهكارآن زندگيش بـــــــود.
صمدبهرنگي ، بي شك يكي ازشاخص ترين معلمان مبارز ايران است.صمد در دوم تيرماه 1318دريكي ازخــــانه هاي جنــوب محله چرنداب تبريزبه دنيا آمد.از سال 1336معلم روستاهاي آذربايجان شد و مدت يازده سال در روستاهاي ممقان،قدجهان،آذرشهر،گوگان وآخيرجان به بچه هاي روستائي درس داد.ليكن هنگامي كه رژيم دريافت كه او قصد آگاه سازي دارد و تنهابه آموختن لاطائلات كتابهاي درسي به دانش آموزان قناعت نمي كند،كمربه نابوديش بست.صمد در نهم شهريور1347به دست عمال شب پرست ساواك شهيدشد.وجسدش دررودخانه ارس از آب گرفته شد.
صمد از نخستين پيشگامان جنبش نوين انقلابي ايران بود.او به همراه دوست رزمنده اش معلم فداكار بهروز دهقاني ازفدائيان شاخه تبريزبود.
صمدبهرنگي هميشه يك معلم متعهدباقي ماند.چه به هنگامي كه دركلاسهاي روستايي باشاگردان گرسنه و پابرهنه روستاهاي آذربايجان بود و چه به هنگامي كه براي بچه ها و درحقيقت براي همه «قصه»مي نوشت و چه آن زمان كه مسائل تعليم و تربيت را درجامعه ايران با ديد تيز بين خود نقد مي كــــــــــــــــــرد.
...چنين بود صمد،اين آموزگار آذربايجاني كه روستاها را شخم مي كرد تا همچنان خستگي ناپذير بذر اميد به پاشد،زنگ بيدارباش را بكوبد، و اثرقصه هاي وحشت رابزدايد.
وچنين بود كه افشانندگان هراس و دلبستگان به خواب هراسان شدند و اين معلم آگاه و دانا را خيلي زود از ما گرفتند.اماغافل از اين كه مايادگرفتيم «تاقدم درراه نگذاريم ترسمان نمي ريزد»
   

                                                                               «سحـــرتاچه زايد شب آبستن است