Poem284

Poem284

چـنين گويد آن پير دانـش‌پژوه

هـنرمـند و گوينده و با شـکوه

کـه در پرده بد زال را برده‌يي

نوازنده رود و گوينده‌يي

کـنيزک پـسر زاد روزي يکي

کـه ازماه پيدا نـبود اندکي

بـه بالا و ديدار سام سوار

ازو شاد شد دوده نامدار

سـتاره‌شـناسان و کـنداوران

ز کـشـمير و کابـل گزيده سران

ز آتـش‌پرسـت و ز يزدان‌پرسـت

برفـتـند با زيج رومي به دسـت

گرفتـند يکـسر شـمار سپـهر

کـه دارد بران کودک خرد مـهر

سـتاره شـمرکان شگفتي بديد

هـمي اين بدان آن بدين بنـگريد

بـگـفـتـند با زال سام سوار

کـه اي از بلـند اخـتران يادگار

گرفـتيم و جسـتيم راز سپـهر

ندارد بدين کودک خرد مـهر

چو اين خوب چهره بـه مردي رسد

بـه گاه دليري و گردي رسد

کـند تـخـمـه سام نيرم تـباه

شکـسـت اندرآرد بدين دستگاه

همـه سيستان زو شود پرخروش

همـه شـهر ايران برآيد به جوش

شود تـلـخ ازو روز بر هر کـسي

ازان پـس به گيتي نماند بـسي

غـمي گشت زان کار دستان سام

ز دادار گيتي هـمي برد نام

بـه يزدان چنين گفت کاي رهنماي

تو داري سـپـهر روان را بـه پاي

بـه هر کار پشت و پـناهـم توي

نـماينده راي و راهـم توي

سـپـهر آفريدي و اختر هـمان

هـمـه نيکويي باد ما را گـمان

بـجز کام و آرام و خوبي مـباد

ورا نام کرد آن سپـهـبد شـغاد

همي داشت مادر چو شد سير شير

دلارام و گوينده و يادگير

بران سال کودک برافراخـت يال

بر شاه کابـل فرسـتاد زال

جوان شد بـه بالاي سرو بـلـند

سواري دلاور بـه گرز و کـمـند

سـپـهدار کابـل بدو بـنـگريد

هـمي تاج و تخـت کيان را سزيد

بـه گيتي بـه ديدار او بود شاد

بدو داد دخـتر ز بـهر نژاد

ز گـنـج بزرگ آنـچ بد در خورش

فرسـتاد با نامور دخـترش

همي داشتش چون يکي تازه سيب

کز اخـتر نـبودي بروبر نـهيب

بزرگان ايران و هـندوسـتان

ز رستـم زدندي همي داسـتان

چـنان بد که هر سال يک چرم گاو

ز کابل همي خواسـتي باژ و ساو

در انديشـه مـهـتر کابـلي

چـنان بد کزو رسـتـم زابـلي

نـگيرد ز کار درم نيز ياد

ازان پـس که داماد او شد شـغاد

چو هـنـگام باژ آمد آن بسـتدند

همـه کابلسـتان بـهـم بر زدند

دژم شد ز کار برادر شـغاد

نـکرد آن سخن پيش کـس نيز ياد

چـنين گـفـت با شاه کابل نهان

کـه مـن سير گشتم ز کار جهان

برادر کـه او را ز من شرم نيسـت

مرا سوي او راه و آزرم نيسـت

چـه مـهـتر برادر چه بيگانه‌يي

چـه فرزانـه مردي چه ديوانه‌يي

بـسازيم و او را بـه دام آوريم

بـه گيتي بدين کار نام آوريم

بـگـفـتـند و هر دو برابر شدند

بـه انديشـه از ماه برتر شدند

نـگر تا چـه گفتسـت مرد خرد

کـه هرکـس که بد کرد کيفر برد

شـبي تا برآمد ز کوه آفـتاب

دو تـن را سر اندر نيامد بـه خواب

کـه ما نام او از جهان کم کـنيم

دل و ديده زال پر نـم کـنيم

چـنين گفـت با شاه کابل شغاد

کـه گر زين سخن داد خواهيم داد

يکي سور کن مهـتران را بـخوان

مي و رود و رامشـگران را بـخوان

بـه مي خوردن اندر مرا سرد گوي

ميان کيان ناجوانـمرد گوي

ز خواري شوم سوي زابلـسـتان

بـنالـم ز سالار کابـلـسـتان

چـه پيش برادر چـه پيش پدر

ترا ناسزا خوانـم و بدگـهر

برآشوبد او را سر از بـهر مـن

بيابد برين نامور شـهر مـن

برآيد چـنين کار بر دسـت ما

بـه چرخ فلـک‌بر بود شسـت ما

تو نخـچيرگاهي نگـه کن بـه راه

بـکـن چاه چـندي به نخچيرگاه

براندازه رسـتـم و رخـش ساز

بـه بـن در نشان تيغـهاي دراز

هـمان نيزه و حربـه آبـگون

سـنان از بر و نيزه زير اندرون

اگر صد کـني چاه بهتر ز پـنـج

چو خواهي که آسوده گردي ز رنـج

بـجاي آر صد مرد نيرنـگ ساز

بـکـن چاه و بر باد مگـشاي راز

سر چاه را سخت کن زان سپـس

مـگوي اين سخن نيز با هيچ‌کـس

بـشد شاه و راي از منش دور کرد

بـه گـفـتار آن بي‌خرد سور کرد

مـهان را سراسر ز کابل بـخواند

بـخوان پسـنديده‌شان برنـشاند

چو نان خورده شد مجلس آراستند

مي و رود و رامشگران خواستـند

چو سر پر شد از باده خـسروي

شـغاد اندر آشـفـت از بدخوي

چـنين گفـت با شاه کابل که من

هـمي سرفرازم بـه هر انجمـن

برادر چو رستـم چو دسـتان پدر

ازين نامورتر کـه دارد گـهر

ازو شاه کابل برآشفت و گـفـت

که چندين چه داري سخن در نهفت

تو از تـخـمـه سام نيرم نـه‌اي

برادر نـه‌اي خويش رستم نـه‌اي

نـکردسـت ياد از تو دستان سام

برادر ز تو کي برد نيز نام

تو از چاکران کـمـتري بر درش

برادر نـخواند ترا مادرش

ز گـفـتار او تنگ‌دل شد شـغاد

برآشـفـت و سر سوي زابل نهاد

هـمي رفـت با کابلي چـند مرد

دلي پر ز کين لـب پر از باد سرد

بيامد بـه درگاه فرخ پدر

دلي پر ز چاره پر از کينـه سر

هـم‌انـگـه چو روي پسر ديد زال

چـنان برز و بالا و آن فر و يال

بـپرسيد بـسيار و بنواخـتـش

هـم‌انـگـه بر پيلتـن تاختـش

ز ديدار او شاد شد پـهـلوان

چو ديدش خردمـند و روشـن‌روان

چـنين گفـت کز تخمه سام شير

نزايد مـگر زورمـند و دلير

چـگونـه اسـت کار تو با کابلي

چـه گويند از رسـتـم زابـلي

چـنين داد پاسخ به رستم شـغاد

کـه از شاه کابل مـکـن نيز ياد

ازو نيکويي بد مرا پيش ازين

چو ديدي مرا خواندي آفرين

کـنون مي خورد چنگ سازد همي

سر از هر کـسي برفرازد هـمي

مرابر سر انـجـمـن خوار کرد

هـمان گوهر بد پديدار کرد

هـمي گفت تا کي ازين باژ و ساو

نـه با سيسـتان ما نداريم تاو

ازين پـس نگوييم کو رستمسـت

نـه زو مردي و گوهر ما کمسـت

نـه فرزند زالي مرا گـفـت نيز

وگر هسـتي او خود نيرزد بـه چيز

ازان مـهـتران شد دلـم پر ز درد

ز کابـل براندم دو رخـساره زرد

چو بشنيد رستم برآشفت و گفـت

کـه هرگز نماند سخن در نهفـت

ازو نير مـنديش وز لـشـکرش

کـه مه لشکرش باد و مه افسرش

مـن او را بدين گفته بيجان کنـم

برو بر دل دوده پيچان کـنـم

ترا برنـشانـم بر تـخـت اوي

بـه خاک اندر آرم سر بخـت اوي

هـمي داشتش روي چند ارجمند

سـپرده بدو جايگاه بـلـند

ز لشـگر گزين کرد شايستـه مرد

کـسي را کـه زيبا بود در نـبرد

بـفرمود تا ساز رفـتـن کـنـند

ز زابـل بـه کابل نشستن کنـند

چو شد کار لشکر همه ساخـتـه

دل پهـلوان گشـت پرداخـتـه

بيامد بر مرد جـنـگي شـغاد

کـه با شاه کابل مـکـن رزم ياد

کـه گر نام تو برنويسـم بر آب

بـه کابـل نيابد کس آرام و خواب

کـه يارد که پيش تو آيد به جنـگ

وگر تو بجنـبي کـه سازد درنـگ

برآنـم که او زين پشمان شدست

وزين رفتم سوي درمان شدسـت

بيارد کـنون پيش خواهـشـگران

ز کابـل گزيده فراوان سران

چـنين گفت رستم که اينست راه

مرا خود بـه کابل نـبايد سـپاه

زواره بـس و نامور صد سوار

پياده هـمان نيز صد نامدار