Poem584

Poem584

بدان نامور تـخـت و جاي مـهي

بزرگي و ديهيم شاهـنـشـهي

جـهاندار هـم داسـتاني نـکرد

از ايران و توران برآورد گرد

چو آن دادگر شاه بيداد گـشـت

ز بيدادي کـهـتران شادگـشـت

بيامد فرخ زاد آزرمـگان

دژم روي با زيردسـتان ژکان

ز هرکس همي خواسته بسـتدي

هـمي اين بران آن برين بر زدي

بـه نـفرين شد آن آفرينهاي پيش

کـه چون گرگ بيدادگر گشت ميش

بياراسـت بر خويشـتـن رنـج نو

نـکرد آرزو جز هـمـه گـنـج نو

چو بي‌آب و بي‌نان و بي تـن شدند

ز ايران سوي شهر دشمـن شدند

هر آنـکـس کزان بتري يافت بـهر

هـمي دود نـفرين برآمد ز شـهر

يکي بي‌هـنر بود نامـش گراز

کزو يافـتي خواب و آرام و ناز

کـه بودي هميشـه نگهـبان روم

يکي ديو سر بود بيداد و شوم

چو شد شاه با داد بيدادگر

از ايران نخـسـت او بـپيچيد سر

دگر زاد فرخ کـه نامي بدي

بـه نزديک خـسرو گرامي بدي

نيارسـت کـس رفـت نزديک شاه

هـمـه زاد فرخ بدي بار خواه

شـهـنـشاه را چون پرآمد قـفيز

دل زاد فرخ تـبـه گـشـت نيز

يکي گـشـت با سالـخورده گراز

ز کـشور به کشور به پيوسـت راز

گراز سـپـهـبد يکي نامـه کرد

بـه قيصر و را نيز بدکامـه کرد

بدو گـفـت برخيز و ايران بـگير

نخـسـتين مـن آيم تو را دستگير

چو آن نامـه برخواند قيصر سـپاه

فراز آوريد از در رزمـگاه

بياورد لشـکر هـم آنـگـه ز روم

بيامد سوي مرز آباد بوم

چو آگاه شد زان سخـن شـهريار

هـمي‌داشـت آن کار دشوار خوار

بدانـسـت کان هسـت کارگر از

کـه گفتـه سـت با قيصر رزمساز

بدان کش همي‌خواند و او چاره‌جست

همي‌داشـت آن نامور شاه سست

ز پرويز ترسان بد آن بدنـشان

ز درگاه او هـم ز گردنـکـشان

شهنـشاه بنشـسـت با مهتران

هر آنکـس کـه بودند ز ايران سران

ز انديشـه پاک دل رابـشـسـت

فراوان زهر گونه‌يي چاره جـسـت

چو انديشـه روشـن آمد فراز

يکي نامـه بـنوشـت نزد گراز

کـه از تو پـسـنديدم اين کارکرد

سـتودم تو را نزد مردان مرد

ز کردارها برفزودي فريب

سر قيصر آوردي اندر نـشيب

چواين نامـه آرند نزديک تو

پرانديشـه کـن راي تاريک تو

هـمي‌باش تا مـن بجنبـم زجاي

تو با لـکـشر خويش بـگذار پاي

چو زين روي و زان روي باشد سـپاه

شود در سـخـن راي قيصر تـباه

بـه ايران و را دسـتـگير آوريم

هـمـه روميان را اسير آوريم

ز درگـه يکي چاره گر برگزيد

سـخـن دان و گويا چناچون سزيد

بدو گـفـت کاين نامه اندر نـهان

هـمي بر بـکردار کارآگـهان

چـنان کـن که روميت بيند کسي

بره بر سـخـن پرسد از تو بـسي

بـگيرد تو را نزد قيصر برد

گرت نزد سالار لـشـکر برد

بـپرسد تو را کز کـجايي مـگوي

بـگويش کـه من کهتري چاره‌جوي

بـه پيمودم اين رنـج راه دراز

يکي نامـه دارم بـسوي گراز

تواين نامـه بربند بردست راسـت

گر ايدون که بسـتاند از تو رواسـت

برون آمد از پيش خـسرو نوند

بـه بازو مر آن نامـه را کرد بـند

بيامد چو نزديک قيصر رسيد

يکي مرد بـه طريق او را بديد

سوي قيصرش برد سر پر ز گرد

دو رخ زرد و لـبـها شده لاژورد

بدو گفت قيصر که خسرو کجاسـت

بـبايدت گـفـت بـما راه راست

ازو خيره شد کـهـتر چاره جوي

ز بيمـش باسـخ دژم کرد روي

بـجوييد گـفـت اين بـلاجوي را

بدانديش و بدکام و بدگوي را

بجسـتـند و آن نامه از دست اوي

گـشاد آنـک دانا بد و راه جوي

ازان مرز دانا سري را بـجـسـت

کـه آن پهـلواني بخواند درسـت

چو آن نامـه برخواند مرد دبير

رخ نامور شد بـه کردار قير

بـه دل گفت کاين بد کـمين گر از

دلير آمدسـتـم بـه دامـش فراز

شهنـشاه و لشکر چو سيصد هزار

کـس از پيل جنگش نداند شـمار

مرا خواسـت افـگـند در دام اوي

کـه تاريک بادا سرانـجام اوي

وازن جايگـه لشـکر اندر کـشيد

شد آن آرزو بر دلـش ناپديد

چو آگاهي آمد بـه سوي گراز

کـه آن نامور شد سوي روم باز

دلـش گشت پر درد و رخساره زرد

سواري گزيد ازدليران مرد

يکي نامـه بـنوشـت با باد و دم

کـه بر مـن چرا گشـت قيصر دژم

از ايران چرا بازگـشـتي بـگوي

مرا کردي اندر جـهان چاره‌جوي

شهـنـشاه داند که من کردم اين

دلـش گردد از مـن پر از درد وکين

چو قيصر نگـه کرد و آن نامـه ديد

ز لـشـکر گرانـمايه‌يي برگزيد

فرسـتاد تازان بـه نزد گراز

کزان ايزدت کرده‌بد بي نياز

کـه ويران کـني تاج و گاه مرا

بـه آتـش بـسوزي سـپاه مرا

کز آن نامـه جز گنـج دادن بـباد

نيامد مرا از تو اي بد نژاد

مرا خواسـتي تا به خـسرو دهي

کـه هرگز مـبادت بهي و مـهي

بـه ايران نـخواهـند بيگانـه‌يي

نـه قيصر نژادي نـه فرزانـه‌يي

بـه قيصر بـسي کرد پوزش گراز

بـه کوشـش نيامد بدامـش فراز

گزين کرد خـسرو پـس آزاده يي

سـخـن گوي و دانا فرستاده يي

يکي نامـه بـنوشـت سوي گراز

کـه‌اي بي بـها ريمـن ديو ساز

تو را چـند خوانـم برين بارگاه

هـمي دورماني ز فرمان و راه

کـنون آن سـپاهي کـه نزد تواند

بـسال و بـه ماه اور مزد تواند

براي و بـه دل ويژه با قيصرند

نـهاني بـه انديشـه ديگرند

برما فرسـت آنـک پيچيده‌اند

همـه سرکـشي رابـسيچيده‌اند

چواين نامـه آمد بـنزد گراز

پر انديشـه شد کـهـتر ديوساز

گزين کرد زان نامداران سوار

از ايران و نيران ده و دو هزار

بدان مهـتران گفـت يک دل شويد

سخـن گفتـن هرکسي مشنويد

بـباشيد يک چـند زين روي آب

مـگيريد يک سر به رفتـن شـتاب

چو هـم پشت باشيد با هـمرهان

يکي کوه کـندن ز بـن بر توان

سـپـه رفـت تاخره اردشير

هر آنـکـس کـه بودند برنا و پير

کـشيدند لـشـکر بران رودبار

بدان تا چـه فرمان دهد شـهريار

چو آگاه شد خـسرو از کارشان

نـبود آرزومـند ديدارشان

بـفرمود تا زاد فرخ برفـت

بـه نزديک آن لشکر شاه تـفـت

چـنين بود پيغام نزد سـپاه

کـه از پيش بودي مرا نيک خواه

چرا راه دادي کـه قيصر ز روم

بياورد لـشـکر بدين مرز و بوم

کـه بود آنـک از راه يزدان بگشـت

ز راه و ز پيمان ما برگذشـت

چو پيغام خسرو شـنيد آن سـپاه

شد از بيم رخـسار ايشان سياه

کـس آن راز پيدا نيارسـت کرد

بـماندند با درد و رخـساره زرد

پيمـبر يکي بد بـه دل با گراز

هـمي‌داشـت از آب وز باد راز

بيامد نـهاني بـه نزديکـشان

برافروخـت جانـهاي تاريکـشان

مـترسيد گفت اي بزرگان که شاه

نديد از شـما آشـکارا گـناه

مـباشيد جز يک دل و يک زبان

مـگوييد کز ما کـه شد بدگـمان

وگر شد هـمـه زير يک چادريم

بـه مردي همـه ياد هـم ديگريم

هـمان چون شـنيدند آواز اوي

بدانـسـت هر مـهـتري راز اوي

مـهان يکـسر از جاي برخاستـند

بران هـم نـشان پاسخ آراستـند

بر شاه شد زاد فرخ چو گرد

سخـنـهاي ايشان همـه ياد کرد

بدو گـفـت رو پيش ايشان بـگوي

کـه اندر شـما کيسـت آزار جوي

کـه بـه فريفتش قيصر شوم بخت

بـه گنج و سليح و به تاج و به تخت

کـه نزديک ما او گـنـهـکار شد

هـم از تاج و ارونـگ بيزار شد

فرسـتيد يک سر بدين بارگاه

کـسي راکـه بودست زين سرگناه

بـشد زاد فرخ بگفت اين سـخـن

رخ لـشـکر نو ز غم شد کـهـن

نيارسـت لـب را گشود ايچ کـس

پر از درد و خامش بـماندند و بـس

سـبـک زاد فرخ زبان برگـشاد

هـمي‌کرد گـفـتار نا خوب ياد

کزين سان سـپاهي دلير و جوان

نـبينـم کـس اندر ميان ناتوان

شـما را چرا بيم باشد ز شاه

بـه گيتي پراگـنده دارد سـپاه

بزرگي نـبينـم بـه درگاه اوي

کـه روشـن کـند اختر و ماه اوي

شـما خوار داريد گـفـتار مـن

مـترسيد يک سر ز آزار مـن

بـه دشـنام لـب را گـشاييد باز

چـه بر من چـه بر شاه گردن فراز

هر آنکس که بشنيد زو اين سخـن

بدانـسـت کان تخـت نوشد کهن

هـمـه يکـسر از جاي برخاستند

بـه دشـنام لبـها بياراسـتـند

بـشد زاد فرخ به خسرو بگـفـت

کـه لشکر همه يار گشتند و جفت

مرا بيم جانـسـت اگر نيز شاه

فرسـتد بـه پيغام نزد سـپاه

بدانسـت خـسرو کـه آن کژگوي

هـمي آب و خون اندر آرد بـه جوي

ز بيم برادرش چيزي نـگـفـت

همي‌داشـت آن راستي در نهفت

کـه پيچيده بد رستـم از شـهريار

بـجايي خود و تيغ زن ده هزار

دل زاده فرخ نـگـه داشـت نيز

سـپـه را همـه روي برگاشت نيز