Poem56

HomeIranPoetryShahnameh Ferdowsi

کـنون    پرشگفـتي   يکي   داستان
بـپيوندم      از      گـفـتـه     باسـتان
نگـه   کـن   کـه   مر  سام  را  روزگار
چـه  بازي  نمود  اي  پسر  گوش دار
نـبود      ايچ      فرزند     مرسام     را
دلـش      بود      جوينده      کام     را
نـگاري    بد   اندر   شبـسـتان   اوي
ز  گلبرگ رخ داشت و ز مشک موي
از    آن    ماهـش   اميد   فرزند   بود
کـه   خورشيد   چهر   و  برومـند  بود
ز    سام   نريمان   هـمو   بارداشـت
ز    بارگران    تـنـش    آزار    داشـت
ز   مادر   جدا   شد   بران   چـند  روز
نـگاري   چو   خورشيد   گيتي   فروز
بـه   چـهره   چنان   بود  تابنده  شيد
وليکـن   همـه   موي   بودش  سپيد
پـسر   چون  ز  مادر  بران  گونـه  زاد
نـکردند   يک   هفـتـه   بر   سام   ياد
شـبـسـتان     آن     نامور     پهـلوان
هـمـه   پيش   آن  خرد  کودک  نوان
کـسي  سام  يل  را  نيارست  گفت
کـه   فرزند  پير  آمد  از  خوب  جفـت
يکي   دايه   بودش   بـه  کردار  شير
بر      پـهـلوان      اندر      آمد     دلير
کـه   بر   سام  يل  روز  فرخـنده  باد
دل     بدسـگالان     او     کـنده    باد
پـس    پرده    تو   در   اي   نامـجوي
يکي   پور   پاک   آمد   از   ماه   روي
تنش  نقره  سيم  و رخ چون بهشت
برو   بر   نـبيني   يک   اندام   زشـت
از  آهو  همان کش سپيدست موي
چـنين   بود   بخش  تو  اي  نامـجوي
فرود   آمد   از   تـخـت   سام   سوار
بـه     پرده    درآمد    سوي    نوبـهار
چو   فرزند   را   ديد   مويش   سـپيد
بـبود  از  جهان  سر  بـه  سر  نااميد
سوي   آسـمان   سربرآورد   راسـت
ز    دادآور    آنـگاه    فرياد   خواسـت
کـه   اي   برتر   از  کژي  و  کاسـتي
بـهي   زان   فزايد  که  تو  خواسـتي
اگر    مـن    گـناهي    گران   کرده‌ام
وگر       کيش      آهرمـن      آورده‌ام
بـه    پوزش    مـگر    کردگار   جـهان
بـه   مـن   بر   ببخشايد   اندر   نـهان
بـپيچد   هـمي   تيره  جانم  ز  شرم
بـجوشد   هـمي  در  دلم  خون  گرم
چو    آيند    و   پرسـند   گردنـکـشان
چـه    گويم    ازين    بچـه   بدنـشان
چـه  گويم  که  اين  بچه ديو چيست
پلنـگ  و  دورنگست  و  گرنه پريست
ازين    نـنـگ    بـگذارم   ايران   زمين
نـخواهـم    برين    بوم   و   بر   آفرين
بـفرمود     پـس     تاش    برداشتـند
از   آن   بوم   و   بر  دور  بـگذاشـتـند
بـجايي   کـه   سيمرغ   را  خانه  بود
بدان   خانـه   اين   خرد   بيگانـه  بود
نـهادند    بر    کوه   و   گـشـتـند   باز
برآمد        برين       روزگاري       دراز
چـنان      پـهـلوان      زاده      بيگـناه
ندانسـت    رنـگ   سـپيد   از   سياه
پدر    مـهر   و   پيوند   بـفـگـند   خوار
جـفا     کرد    بر    کودک    شيرخوار
يکي   داسـتان   زد   برين  نره  شير
کـجا   بچـه   را  کرده  بد  شير  سير
کـه   گر   مـن  ترا  خون  دل  دادمي
سـپاس   ايچ   بر   سرت   ننـهادمي
کـه  تو  خود  مرا  ديده  و  هـم  دلي
دلـم    بگـسـلد   گر   زمن   بگسلي
چو   سيمرغ  را  بچه  شد  گرسـنـه
بـه   پرواز   بر   شد   دمان   از   بـنـه
يکي    شيرخواره    خروشـنده   ديد
زمين   را   چو  درياي  جوشـنده  ديد
ز    خاراش   گـهواره   و   دايه   خاک
تـن  از  جامه  دور  و لب از شير پاک
بـه   گرد   اندرش   تيره   خاک   نژند
بـه  سر  برش  خورشيد  گشته بلند
پلنگـش   بدي  کاشکي  مام  و  باب
مـگر    سايه‌اي    يافـتي   ز   آفـتاب
فرود   آمد  از  ابر  سيمرغ  و  چـنـگ
بزد   برگرفتـش   از   آن  گرم  سنـگ
بـبردش    دمان   تا   بـه   الـبرز   کوه
کـه   بودش   بدانـجا   کـنام   و  گروه
سوي    بـچـگان    برد   تا   بشـکرند
بدان      نالـه      زار      او     نـنـگرند
ببـخـشود       يزدان      نيکي‌دهـش
کـجا    بودني    داشـت   اندر   بوش
نـگـه    کرد    سيمرغ    با    بـچـگان
بران   خرد  خون  از  دو  ديده  چـکان
شـگـفـتي    برو    بر    فگندند   مهر
بـماندند    خيره    بدان   خوب   چـهر
شـکاري    کـه    نازکـتر   آن   برگزيد
که  بي‌شير مهمان همي خون مزيد
بدين     گونـه     تا     روزگاري    دراز
برآورد       دانـنده       بـگـشاد      راز
چو  آن  کودک  خرد  پر  مايه گشـت
برآن    کوه    بر    روزگاري   گذشـت
يکي  مرد  شد  چون  يکي  زاد سرو
برش  کوه  سيمين  ميانـش چو غرو
نشانـش   پراگـنده   شد   در   جهان
بد    و    نيک    هرگز    نـماند   نـهان
بـه    سام    نريمان   رسيد   آگـهي
از    آن    نيک    پي   پور   با   فرهي
شـبي  از  شبان  داغ  دل خفته بود
ز     کار     زمانـه     برآشـفـتـه    بود
چـنان   ديد   در   خواب  کز  هـندوان
يکي   مرد   بر   تازي   اسـپ   دوان
ورا    مژده    دادي    بـه    فرزند    او
بران      برز      شاخ      برومـند     او
چو   بيدار   شد   موبدان   را  بـخواند
ازين    در   سخـن   چـندگونـه   براند
چـه   گوييد   گفت   اندرين  داسـتان
خردتان   برين   هست   همداسـتان
هر   آنکـس  کـه  بودند  پير  و  جوان
زبان      برگـشادند      بر      پـهـلوان
که  بر  سنگ و بر خاک شير و پلنگ
چـه  ماهي  به  دريا  درون  با  نهنگ
هـمـه      بـچـه      را     پرورانـنده‌اند
سـتايش    بـه    يزدان    رساننده‌اند
تو   پيمان   نيکي   دهش  بشـکـني
چـنان    بي‌گنـه    بچـه   را   بفگني
بيزدان   کـنون   سوي   پوزش  گراي
کـه   اويسـت   بر   نيکويي  رهنماي
چو  شب تيره شد راي خواب آمدش
از    انديشـه    دل    شـتاب   آمدش
چـنان   ديد  در  خواب  کز  کوه  هـند
درفـشي       برافراشتـندي      بلـند
جواني    پديد    آمدي    خوب    روي
سـپاهي  گران  از  پس  پشت  اوي
بدسـت   چـپـش   بر   يکي   موبدي
سوي    راسـتـش    نامور    بـخردي
يکي  پيش  سام  آمدي  زان دو مرد
زبان    بر    گـشادي   بگـفـتار   سرد
کـه    اي   مرد   بيباک   ناپاک   راي
دل  و  ديده  شستـه  ز  شرم خداي
ترا    دايه    گر   مرغ   شايد   هـمي
پـس  اين  پهلواني  چه  بايد  هـمي
گر   آهوسـت   بر  مرد  موي  سـپيد
ترا  ريش و سرگشت چون خنگ بيد
پـس     از     آفرينـنده     بيزار     شو
کـه   در   تنت  هر  روز  رنگيسـت  نو
پـسر   گر   بـه   نزديک   تو  بود  خوار
کـنون     هـسـت     پرورده     کردگار
کزو    مـهربانـتر    ورا   دايه   نيسـت
ترا  خود  به  مهر اندرون مايه نيست
بـه  خواب  اندرون  بر  خروشيد سام
چو   شير   ژيان   کاندر   آيد  بـه  دام
چو    بيدار    شد   بـخردانرا   بـخواند
سران    سـپـه   را   همه   برنـشاند
بيامد    دمان   سوي   آن   کوهـسار
کـه    افـگـندگان   را   کند   خواستار
سراندر      ثريا     يکي     کوه     ديد
کـه   گفـتي  ستاره  بخواهد  کشيد
نـشيمي     ازو     برکـشيده    بـلـند
کـه    نايد    ز   کيوان   برو   بر   گزند
فرو   برده  از  شيز  و  صـندل  عـمود
يک   اندر   دگر  ساخـتـه  چوب  عود
بدان   سنـگ   خارا  نگـه  کرد  سام
بدان   هيبـت   مرغ   و   هول   کـنام
يکي   کاخ   بد   تارک   اندر  سـماک
نـه  از  دست  رنج و نه از آب و خاک
ره  بر  شدن  جسـت  و  کي بود راه
دد    و    دام   را   بر   چـنان   جايگاه
ابر        آفرينـنده        کرد        آفرين
بـماليد      رخـسارگان      بر     زمين
هـمي   گفـت   کاي  برتر  از  جايگاه
ز  روشـن  روان  و  ز  خورشيد و ماه
گرين  کودک  از  پاک  پشت منسـت
نـه   از   تخم   بد  گوهر  آهرمنسـت
از  اين  بر  شدن  بنده را دسـت گير
مرين    پر    گـنـه    را    تو    اندرپذير
چـنين   گفـت  سيمرغ  با  پور  سام
کـه   اي   ديده  رنج  نشيم  و  کـنام
پدر     سام    يل    پـهـلوان    جـهان
سرافرازتر      کـس     ميان     مـهان
بدين    کوه   فرزند   جوي   آمدسـت
ترا    نزد    او    آب    روي   آمدسـت
روا    باشد    اکـنون   کـه   بردارمـت
بي‌آزار        نزديک        او        آرمـت
به سيمرغ بنگر که دستان چه گفت
کـه  سير  آمدستي  همانا  ز  جفت
نـشيم   تو   رخشنده   گاه  منسـت
دو     پر    تو    فر    کـلاه    مـنـسـت
چـنين  داد  پاسخ  که  گر  تاج و گاه
بـبيني     و    رسـم    کياني    کـلاه
مـگر   کاين   نشيمت   نيايد  بـه  کار
يکي     آزمايش     کـن     از    روزگار
ابا    خويشـتـن    بر   يکي   پر   مـن
خـجـسـتـه    بود    سايه    فر    من
گرت    هيچ   سـخـتي   بروي   آورند
ور   از  نيک  و  بد  گـفـت‌وگوي  آورند
برآتـش    برافـگـن    يکي    پر    مـن
بـبيني    هـم   اندر   زمان   فر   مـن
کـه      در     زير     پرت     بـپرورده‌ام
ابا            بـچـگانـت           برآورده‌ام
هـمان    گـه   بيايم   چو   ابر   سياه
بي‌آزارت       آرم       بدين      جايگاه
فرامـش   مکـن   مـهر   دايه   ز   دل
کـه   در   دل   مرا  مهر  تو  دلگـسـل
دلـش    کرد   پدرام   و   برداشـتـش
گرازان    بـه    ابر   اندر   افراشـتـش
ز       پروازش       آورد       نزد      پدر
رسيده   بـه   زير   برش   موي   سر
تـنـش   پيلوار   و  به  رخ  چون  بـهار
پدر     چون     بديدش     بـناليد    زار
فرو   برد   سر   پيش   سيمرغ   زود
نيايش      هـمي     بافرين     برفزود
سراپاي    کودک    هـمي    بـنـگريد
هـمي  تاج  و  تخت  کئي  را  سزيد
برو  و  بازوي  شير  و  خورشيد روي
دل   پهلوان  دست  شمـشير  جوي
سـپيدش     مژه    ديدگان    قيرگون
چو  بـسد  لب  و  رخ  به مانـند خون
دل   سام  شد  چون  بهـشـت  برين
بران      پاک     فرزند     کرد     آفرين
بـه  من  اي  پسر  گفت  دل نرم کن
گذشتـه   مکـن  ياد  و  دل  گرم  کن
منـم   کمـترين   بنده   يزدان  پرست
ازان   پـس  که  آوردمت  باز  دسـت
پذيرفـتـه‌ام       از      خداي      بزرگ
کـه  دل  بر  تو  هرگز  ندارم  سـترگ
بـجويم    هواي    تو    ازنيک    و    بد
ازين پس چه خواهي تو چونان سزد
تـنـش    را    يکي    پهلواني   قـباي
بـپوشيد    و    از   کوه   بـگزارد   پاي
فرود  آمد  از  کوه  و  بالاي خواسـت
هـمان  جامه  خسرو  آراي خواست
سپـه   يکـسره   پيش   سام  آمدند
گـشاده    دل    و    شادکام    آمدند
تـبيره‌زنان       پيش       بردند      پيل
برآمد     يکي     گرد     مانـند     نيل
خروشيدن       کوس      با      کرناي
هـمان   زنـگ   زرين  و  هندي  دراي
سواران    همـه    نـعره    برداشتـند
بدان      خرمي     راه     بـگذاشـتـند
چو   اندر   هوا  شب  علـم  برگـشاد
شد   آن   روي  روميش  زنـگي  نژاد
بران    دشـت   هامون   فرود   آمدند
بخـفـتـند    و    يکـبار    دم   بر   زدند
چو  بر  چرخ  گردان  درفشـنده شيد
يکي   خيمـه   زد   از   حرير   سـپيد
بـه   شادي  به  شهر  اندرون  آمدند
ابا        پـهـلواني       فزون       آمدند